Προπτυχιακή Διπλωματική Εργασία
Συντελεστές:
Το Πωγώνι, ένας ακριτικός δήμος στα ελληνοαλβανικά σύνορα, στο νομό Ιωαννίνων, φημίζεται για την πολυφωνική μουσική (οργανική και φωνητική), που βασίζεται στην πεντατονική κλίμακα. Η περιοχή σταδιακά ερημώνει, ενώ κάθε χρόνο ο οικονομικά ενεργός πληθυσμός μειώνεται. Κατ’ αντιστοιχία η άυλη πολιτιστική κληρονομιά -εντός αυτής και η μουσική παράδοση- σβήνει. Για εμάς, η παράδοση δεν είναι μουσειακό έκθεμα και μια στιγμή παγωμένη στο χρόνο, ούτε ένα εμπορικό προϊόν όπως συμβαίνει σήμερα στα πλαίσια επαγγελματικών ομάδων. Συνδέεται άμεσα με την καθημερινή ζωή των ανθρώπων και την έννοια της κοινότητας, ως εγγενές στοιχείο της συλλογικής ζωής και μνήμης. Στόχος της διπλωματικής, ήταν η δημιουργία συνθηκών διατήρησης της πολιτιστικής κληρονομιάς, μιας αντίστροφης κίνησης στην παρακμή της πολιτιστικής παράδοσης, εστιάζοντας σε τέσσερα χωριά που ξεχωρίζουν για τη μουσική τους παράδοση: την Πωγωνιανή, το Δολό, τα Κτίσματα και τον Παρακάλαμο. Η πρόταση μας λαμβάνει υπόψιν του όλα τα στοιχεία που συλλέξαμε: τον καιρό, τη συγκέντρωση ή όχι του κόσμου στα χωριά και τα ήδη υπάρχοντα δρόμενα σε αυτά. Πιο συγκεκριμένα, προτείνουμε ένα μουσικό φεστιβάλ, το οποίο θα ξεκινάει από το Πάσχα και θα τελειώνει τον Οκτώβρη, επεκτείνοντας τη ζωντανή περίοδο του Αυγούστου στα χωριά, προσπαθώντας να συμβάλλουμε στο ξαναζωντάνεμα τους. Η πρότασή μας χωρίζεται σε τρεις παράλληλες δραστηριότητες, με τους αντίστοιχους χώρους που θα τις στεγάσουν: εργαστήρια εκμάθησης πολυφωνικής μουσικής –σε περιοχή με πέτρινα αλώνια στο Δολό, ένα θερινό σχολείο –στο παλιό δημοτικό σχολείο στο Δολό- και μία δίμηνη μουσική φιλοξενία –σε παλιό οικοτροφείο στην Πωγωνιανή. Σε ό,τι αφορά τη μεθοδολογία, την αρχιτεκτονική γλώσσα και το λεξιλόγιο για την σχεδιαστική μας πρόταση ξεχωρίσαμε τρεις έννοιες: την κυκλικότητα (αυθεντική αποτύπωση της πολυφωνίας στο χώρο), τη διασπορά (είτε συμβολικά μέσα από την υλικότητα είτε με την χωροθέτηση των στοιχείων) και τη συγκέντρωση (με την έννοια της πύκνωσης λειτουργιών). Για την παρέμβαση χρησιμοποιήθηκαν υλικά του τόπου, όπως η πέτρα και το ξύλο, σε μια λογική ήπιας παρέμβασης εναρμονισμένης με τον τόπο και το τοπίο, στα πλαίσια ενίσχυσης και ανάδειξης της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς μέσα και από τον σχεδιασμό.